Scalanie, kategoryzowanie i inne sposoby na porcjowanie informacji
Po dość długiej przerwie wracamy do porcjowania informacji.
Jaki jest najprostszy trik zwiększający pojemność pamięci krótkotrwałej? To nic innego, jak scalanie informacji w taki sposób, aby stworzyły od pięciu do dziewięciu sensownych porcji. Jednak czasami tych informacji jest cała masa i jak wtedy uporać się z nawałem informacji? Najprostszą metodą będzie zredukowanie liczby informacji do zapamiętania poprzez pogrupowanie ich w kategorie o zbliżonym znaczeniu lub zastosowaniu. Dzięki temu prostemu zabiegowi zamiast kilkudziesięciu nowych informacji (a taka ilość znacznie przekracza możliwości oraz pojemność pamięci krótkotrwałej) uczeń będzie miał do zapamiętania zaledwie kilka danych. Takie zadanie nie przeciąży już pamięci krótkotrwałej i okazuje się możliwym do wykonania. A nasz mózg bardzo ceni racjonalne działania i będzie nam za to wdzięczny!
Pamiętaj, że pojemność pamięci krótkotrwałej wynosi od pięciu do dziewięciu elementów, ale to od Ciebie zależy co będzie stanowiło te elementy – czy będzie to, np. pięć do dziewięciu liter, pięć do dziewięciu sylab, pięć do dziewięciu wyrazów, czy może pięć do dziewięciu zdań. Wybieraj więc mądrze. Nie zapomnij, że element to po prostu jedna sensowna całość, a od Twojej inwencji zależy co tę całość będzie stanowiło. Paradoksalnie im mniej bloków scalających informacje stworzysz, tym więcej zapamiętasz.
O znaczeniu tej zasady dobrze wiedzą m.in. twórcy stron internetowych. Dobry twórca do menu strony doda tylko kilka podstron. Dopiero te podstrony (jeśli zajdzie taka potrzeba) rozbuduje w głąb. Umieszczając wszystko w głównym menu zafundowałby odbiorcy chaos informacyjny, zagubienie i porzucenie poszukiwań. Na tej samie zasadzie skonstruowane jest menu restauracyjne.
Kategoryzowanie to złota zasada porcjowania!
Bądź jak skuteczny marketer. Niech Twoi uczniowie się nie zastanawiają co mają zapamiętać. TY im wskazuj to, co należy przyswoić.
Pamiętaj, że tak jak, umiemy odtworzyć strukturę standardowej karty dań, tak uczeń powinien móc odtworzyć sobie strukturę poprowadzonej przez Ciebie lekcji. STRUKTURYZACJA TREŚCI ułatwi zapamiętanie, a następnie odtworzenie poszczególnych etapów, kategorii, pojęć. Jednak, nasz dydaktyczny sukces nie kończy się na zapamiętaniu treści. Laur zwycięstwa należy się nam dopiero wtedy kiedy uczeń potrafi odtwarzać przyswojoną wiedzę i swobodnie nią manipulować.
Metody porcjowania
Porcjowanie informacji może przybierać różne formy. Generalna reguła mówi, że należy łączyć wiadomości w grupy, tworząc kategorie. W ten sposób, na lekcjach języka obcego, możesz np. nowo poznane słówka dzielić na kategorie w zależności od ich znaczenia, w podobny sposób w jaki robią to autorzy słowników tematycznych.
Świetną metodą porcjowania informacji może okazać się tworzenie map myśli. Każda odnoga „pająka” to jeden set informacji. Genialny w swej prostocie, przyjazny mózgowi i ułatwiający powtarzanie materiału.
Inną doskonałą metodą może być zamiana tekstu na PIKTOGRAMY. Spróbuj tego na swoich zajęciach. Wróć razem ze swoimi uczniami do myślenia obrazami, a wasze mózgi będą naprawdę wdzięczne. Na piktogramy można zamienić każdy, nawet najbardziej abstrakcyjny, rodzaj tekstu. To tylko kwestia wprawy. Zacznijcie od tych najprostszych i sukcesywnie podnoście poprzeczkę.
Możesz też zachęcić uczniów do samodzielnego porcjowania informacji, np. przygotowując dla nich arkusze z kołami-kategoriami, do których będą wpisywać otrzymane wiadomości. Pod koniec lekcji dobrze jest porównać zawartość kół, by uzupełnić i jednocześnie powtórzyć informacje.
Większym wyzwaniem bardziej angażującym poznawczo będzie pozostawienie stworzenia kategorii samym uczniom. Pozwoli to na dostosowanie kategorii do indywidualnej sieci semantycznej uczniów. Dzięki głębszemu przetwarzaniu informacji dojdzie do lepsze utrwalenia zdobywanej wiedzy, tak więc upieczesz kilka pieczeni przy jednym ogniu.